“De geur van maart”

Maarts viooltje – Viola odorata (Sweet Violet)

Het Maarts viooltje is een heel klein plantje die vele dichters in het verleden grootse inspiratie gaf voor het dichten en zingen. Dit kleine plantje uit de Viooltjesfamilie Violaceae bloeit op een moment waarop veel mensen wel inspiratie kunnen gebruiken en smachten naar de lente. De volksnaam ‘Stiefmoederkens’ is daarom een erg ongepaste naam.  Het bloempje is ook wel ‘Paasbloempje’ genoemd. Dat komt omdat het Maarts viooltje in maart al zijn diep violette bloemetjes de natuur in sturen, in gepaste combinatie met groene hartvormige bladeren. Zeker als u op dit moment van het jaar een persoon bezoekt die er niet meer is, op de begraafplaats, is de inspiratie van het plantje goed te gebruiken. Het plantje schijnt de geneeskracht te bezitten voor verdriet en hartzeer en groeit met regelmaat op begraafplaatsen.

Maarts viooltje is al eeuwenlang zeer geliefd door de mens. Vandaar de naam ‘Blauw engeltje’. We vinden het plantje niet alleen op begraafplaatsen, ook onder heggen, aan bosranden, op vochtige weides, onderaan hellingen en in bermen groeit dit geliefde plantje meestal op een lichtelijk beschaduwd plekje. Op dit plekje moet niet te weinig voedingsstoffen in de grond zitten en de grond mag ook niet te zuur zijn.  Op dit soort plaatsen groeit hij voornamelijk in Zeeland, Holland, het rivierengebied en Zuid-Limburg, elders is hij zeldzaam hoewel ze soms wel als tuinplant te vinden zijn.

Als u zelf het plantje in uw tuin heeft staan, maar hem niet meer kan vinden en hier ontzettend kwaad van wordt en ook begint te schreeuwen en het steeds warmer gaat krijgen, daarvan hoofdpijn krijgt, duizelig wordt van radeloosheid en aambeien spontaan uw bips uit ploppen, dan kunt u beter alles op alles zetten om dit Maarts viooltje toch te vinden! Vindt hem, omdat u meteen van dit alles genezen kan worden. Uw boosheid kunt u beter beheersen en de kans op herhaling gaat u tegen omdat uw geheugen ook verbeterd wordt met Maarts viooltje!

Maarts viooltje is dat kruidje dat u vrede biedt. Maarts viooltje is die mooie zorgzame Godin die u bescherming en heling biedt. Maarts viooltje is Venus die uw mooiste wensen kan ondersteunen. Maarts viooltje is Aphrodite die uw lust stilt en overdonderende liefde biedt. Maarts viooltje is de magie van voorspoed. Maarts viooltje is de geur die uw neusvleugels exuberant doen flapperen. Maarts viooltje heeft vandaar de bijnaam ‘Welriekend viooltje’.

Deze neusflapperende werking heeft men al eeuwenlang door. Zo wordt het gebruikt om stinkende vertrekken te verfrissen. Van Maarts viooltje zijn ook vele parfums gebrouwen en de geur is ook vaak gebruikt als toevoeging. Zo wordt Maarts viooltje ook wel eens toegevoegd aan sherbets, dat zijn een soort sorbets, verschillend is dat er wel op melk gebaseerd ijs in kan voorkomen.  Het plantje wordt ook wel ‘Ruikende viool’ of ‘Welriekend violet’ genoemd.

Deze geur lijkt de oorzaak te zijn van de geslachtsnaam Viola, volgens één van de theorieën. In het Grieks betekent ion ‘welriekende plant’ en dit woord wordt in verband gebracht met de naam wion die ooit aan dit kruid werd gegeven. Na mondelinge overgaven is deze naam getransformeerd naar Vion, waaruit vervolgens viola zou zijn ontstaan. Ook andere bronnen hebben aangegeven dat het Viooltje vroeger bekend stond onder de naam Ion. Zo is er een rondgaande theorie dat de naam is afgeleid van een verhaal waarin bepaalde nymfen van een landschap genaamd Ionia, deze viooltjes aan de God Jupiter gaven, ter verering van Hem.

De naam Ion is ook bekend als een kind van de God Apollo. Volgens anderen is de naam Viola en Viooltje niet gebaseerd op ion, maar oorspronkelijk gebaseerd op de dubbele klinkers ‘io’. En ‘Io’ was ooit een geliefde van de God Jupiter. Io begon Jupiter sterk te irriteren omdat ze telkens naar ‘Boer zoekt koe’ zat te kijken. Nee hoor, de reden is niet bekend. Wat wel bekend is, is dat de irritatie wel groot genoeg was voor Jupiter om haar in een koe te veranderen. Omdat Io als koe verder leefde kwamen de viooltjes de grond uit groeien om haar wel een smakelijk eten te geven.

Het Maarts viooltje schijnt oprechtheid en eerlijkheid bij de mens op te roepen. Bij de honingbijen wekt ze vooral gulzigheid op! Een roodachtig gekleurde rups van de Kleine parelmoervlinder Issoria lathonia eet ook graag gulzig van het plantje. De moedervlinder legt haar eitjes altijd één voor één op de onderkant van een viooltjesblad. Dat hoeft niet per se het Maarts viooltje te zijn, dat kan bijvoorbeeld ook op Tweebloemig viooltje Viola biflora, , Langsporig viooltje Viola calcarata, Duinviooltje Viola curtisii, Akkerviooltje Viola arvensis of andere violen, afhankelijk van de locatie waar de Kleine parelmoervlinder op dat moment vliegt. In Nederland vliegt zij voornamelijk in de duinen, vanwaar het Duinviooltje veel bezocht wordt.

Ook de solitaire Gewone sachembij Anthophora plumipes houdt van het Maarts viooltje. Dit is een zeer snelle bij waarvan de mannelijke bijen een geel gezicht hebben. Als beheerders deze bij willen behouden, dan moet er niet in het voorjaar gemaaid worden. Tot mei is dan ook precies de periode dat Maarts viooltje doorbloeit. Maarts viooltje is een overblijvende plant, dus de bloemetjes kunnen vaak op dezelfde plek teruggevonden worden. Wilt u het plantje op zijn plek behouden zult u vooral erop moeten letten dat de hoeveelheid schaduw op zijn groeiplaats niet te sterk toeneemt.

Vanwege deze paarsblauwe bloemetjes is dit viooltje een oeroude sierplant. Deze waardering bracht men ertoe het plantje te belonen met de naam ‘Blauw engeltje’ en het sprookjesachtige ‘Schoen-en-muiltje’. Maarts viooltje heeft ook wel enige gelijkenis met het sprookje Assepoester. Diegene die dit Schoen-en-muiltje op een jaar als allereerst vindt krijgt een beloning van moeder aarde. De grootst begeerde wens zal in vervulling geraken!

Voor of nadat uw wens in vervulling is gegaan kunt u nog een paar paarse bloempje verzamelen en deze uitpersen en in de melk gooien. Voeg hier wat rijstemeel en honing aan toe en u heeft een Middeleeuws gerecht gemaakt! Dit gerecht noemde met ‘Vyolette’. Er komen trouwens zelden ook witte bloempjes voor op Maarts viooltje.

Voor de meeste toepassingen van het Maarts viooltje dient zij allereerst verzameld te worden in de bloeitijd. Tot de mogelijkheden behoort bijvoorbeeld het zetten van een kopje thee  met één theelepel vers en gesneden kruid tegen het hoesten. Als u de thee in uw nek legt kan het ook hoofdpijn verhelpen. Deze thee kan bij langdurig regelmatig gebruik ook nog tegen longslijmvliesontsteking werken. Maarts viooltjes-siroop kan dat ook! Dat is handig als u van zoetigheid houdt. Maar U kunt ook de thee zoeten met honing. De thee of een gorgeldrank werkt ook nog bij een ontstoken mondslijmvlies en als slaapmiddel. Uitwendig kunt u de thee ook op uw gesloten ogen wrijven om ontstoken oogleden te genezen. De combinatie van viooljesbladeren met honing, maar niet als thee, werd vroeger al toegepast bij hoofdwonden.

Als u een braakliefhebber bent is het volgende interessant voor u. Onder de genezende krachten van Maarts viooltje is de braakopwekkende een merkwaardige. Een andere plant die zelfs vernoemd is naar het overgeven, lijkt geneeskrachten te bevatten in dezelfde lijn als Maarts viooltje. Het gaat om Braakwortel Cephaelis ipecacuanha. De krachten van Braakwortel zijn wel een stuk sterker. Beide kruiden kunnen zweet of braak opwekken, of tegelijkertijd. Ze helpen tegen diarree, ontstekingen en diverse vergiftiging. In de wortels van het Maarts viooltje zit een stof genaamd violine. Het is die stof die het kotsen oproept. U merkt dat het Maarts viooltje meer dan de erotische gevoelens der Aphrodite op kan wekken.

Maarts viooltje kan ook een genezende rol spelen tegen diverse vormen van de hedendaagse vrees, de grote K. Borst-, darm-, huid-, keel-, long- en strottenhoofdkanker en kankerwonden kunnen behandeld worden met behulp van Maarts viooltje. Bij sommige kankervormen kan een kompres of omslag gebruikt worden. Dergelijke omslagen of kompressen van dit kruid kunnen ook helpen bij minder ernstige aandoeningen zoals steenpuisten, hoofdpijn of aambeien. In China is het vooral de tumor die wordt behandeld met Maarts viooltje.

Vrolijker is het doosvruchtje. Deze is bruin, harig en zal pas opengaan nadat hij gevallen is. De uitlopers van het plantje zelf kruipen bovengronds rond. Soms kan er ook een natuurhybride gemaakt worden. Maarts viooltje kruist dan met Ruig viooltje Viola hirta. De nieuwe viool is meestal onvruchtbaar en wordt Viola x scabra genoemd.

Een andere vrolijk gegeven is dat dit plantje, naast de Kleine parelmoer-, ook het leven van de Bosrandparelmoervlinder Argynnis adippe veraangenaamd. Als de Bosrandparelmoervlinder lekker op zijn vaste rustplekje, hoog in de bomen, van de zon aan het genieten is, dan heeft hij Maarts viooltje echt niet nodig. Maar als het op voortplanting aankomt, dan wel!

De rupsen van de Bosrandparelmoervlinder eten altijd van het Maarts viooltje of van het Donkersporig bosviooltje Viola reichenbachiana en Bleeksporig bosviooltje Viola riviniana. En de eitjes van de vlinder worden dan ook altijd op deze waardplanten geplaatst. Als het rupsje zich volgegeten heeft kruipt hij voldaan weg van zijn waardplant en zet hij zijn tentje op. Dit tentje maakt hij in de buurt tussen wat strooisel. Als hij uit deze tentvormige verpopping tevoorschijn komt vliegt hij als een mooie nieuwe Bosrandparelmoervlinder naar de zonneschijn in de toppen van de bomen.

Door onze Sweet Violet wordt u een goede nachtrust toegewenst. Die kracht bevat zij namelijk ook. In de oude tijden dacht men dat dit met een krans om het hoofd al bewerkstelligt werd, de Oude Grieken droegen het plantje bij zich, tegenwoordig heeft men weer andere methodes.

Daarom werd dit viooltje ook wel ‘Nachtviooltje’ genoemd. Welterusten!